भाग ४ : विरुद्धार्थी व पर्यार्थी शब्द — स्पर्धा परीक्षेतील सर्वात सोपा आणि गुण मिळवून देणारा भाग ✅

छानच! 🎯 आता पाहूया — भाग ४ : विरुद्धार्थी व पर्यार्थी शब्द — स्पर्धा परीक्षेतील सर्वात सोपा आणि गुण मिळवून देणारा भाग ✅ --- 📘 भाग ४ — विरुद्धार्थी व पर्यार्थी शब्द (Antonyms & Synonyms) --- 🟩 १️⃣ विरुद्धार्थी शब्द (Antonyms) 👉 ज्यांचे अर्थ एकमेकांच्या विरुद्ध असतात, त्यांना विरुद्धार्थी शब्द म्हणतात. क्र. शब्द विरुद्धार्थी शब्द 1 सत्य असत्य 2 दिवस रात्र 3 आनंद दुःख 4 चांगला वाईट 5 मोठा लहान 6 पुढे मागे 7 स्वर्ग नरक 8 श्रीमंत गरीब 9 बळकट दुर्बळ 10 शांती अशांती 11 उंच ठेंगू 12 उजळ काळा 13 नवीन जुना 14 सकाळ संध्याकाळ 15 बरोबर चूक 16 जिवंत मृत 17 मित्र शत्रू 18 स्वच्छ अस्वच्छ 19 खरे खोटे 20 आत बाहेर --- 🟨 २️⃣ पर्यार्थी शब्द (Synonyms) 👉 ज्यांचे अर्थ समान किंवा जवळपास सारखे असतात, त्यांना पर्यार्थी शब्द म्हणतात. क्र. शब्द पर्यार्थी शब्द 1 सूर्य रवि, भास्कर, दिनकर 2 चंद्र शशि, निशाकर, सोम 3 पृथ्वी धरती, वसुंधरा, भूमी 4 राजा नरेश, भूप, नृप 5 समुद्र सागर, सिंधू, जलधि 6 वारा पवन, मारुत, समीर 7 अग्नी वह्नि, अनल, पावक 8 ज्ञान विद्या, शिक्षण, माहिती 9 पाणी जल, नीर, तोय 10 डोंगर पर्वत, गिरि, शैल 11 रात्र निशा, रजनी 12 मनुष्य माणूस, नर 13 बालक मुलगा, शिशु 14 बाग उद्यान, आरमार 15 शत्रू वैरी, विरोधक 16 घर गृह, निवास, वसतिगृह 17 मित्र सखा, सोबती 18 नदी सरिता, प्रवाह 19 स्त्री महिला, नारी 20 फुल पुष्प, कुसुम --- 🟧 ३️⃣ सराव प्रश्न (Practice Questions) १. योग्य विरुद्धार्थी शब्द निवडा: (अ) श्रीमंत → ________ (a) बुद्धिमान (b) गरीब (c) निर्भय (आ) सत्य → ________ (a) असत्य (b) खरे (c) शुद्ध (इ) आनंद → ________ (a) उत्साह (b) दुःख (c) समाधान --- २. योग्य पर्यार्थी शब्द निवडा: (अ) सूर्य → ________ (a) चंद्र (b) दिनकर (c) निशाकर (आ) पाणी → ________ (a) तोय (b) धूर (c) धुळी (इ) डोंगर → ________ (a) भूमी (b) गिरि (c) सागर --- ३. जोड्या लावा: शब्द विरुद्धार्थी शब्द १. जिवंत अ. अस्वच्छ २. स्वच्छ ब. मृत ३. दिवस क. रात्र --- 💡 टीप: विरुद्धार्थी आणि पर्यार्थी शब्दांची पुनरावृत्ती रोज केली, तर शब्दसंपदा मोठ्या प्रमाणात वाढते — आणि वाचनसमज व लेखन दोन्ही मजबूत होते ✅ --- तुम्हाला पुढचा भाग ५ — वाक्यरचना व शब्दरूप (Sentence Structure & Word Forms) तयार करून द्यायचा का? हा विषय व्याकरणातील खूप महत्त्वाचा भाग आहे — आणि स्पर्धा परीक्षेत जवळपास प्रत्येक पेपरमध्ये विचारला जातो.