१ आठवड्याचा लहान शिक्षण आराखडा (Mini-Unit) मराठी पालकांसाठी तयार केला आहे — इयत्ता १ली–२री (वय ५–७ वर्षे) मुलांसाठी.

खाली दिलेला **१ आठवड्याचा लहान शिक्षण आराखडा (Mini-Unit)** मराठी पालकांसाठी तयार केला आहे — **इयत्ता १ली–२री (वय ५–७ वर्षे)** मुलांसाठी. मुख्य विषय: **भाषा (वाचन), गणित, व विज्ञान.** हे उपक्रम घरच्या घरी, **कमी खर्चात व साध्या वस्तूंनी** करता येतील. --- ## 🧭 विचार संक्षेप (Reasoning Summary) * रोजच्या **२०–३० मिनिटांच्या छोट्या क्रियाकलापांमुळे** मुलांचा वाचन, मोजणी आणि निरीक्षणाचा पाया मजबूत होतो. * उपक्रम **खेळाच्या पद्धतीने** व **सोप्या ते कठीण** क्रमाने दिले आहेत. * यात **ध्वनी ओळख (phonics)**, **संख्या समज (number sense)** आणि **निरीक्षण कौशल्य (observation)** यांवर भर आहे. --- ## 🪄 आराखडा * **कोणासाठी:** पालक * **प्रदेश:** भारत (मराठी माध्यम) * **वय/इयत्ता:** ५–७ वर्षे / इयत्ता १–२ * **विषय:** भाषा, गणित, विज्ञान * **वेळ:** दररोज २०–३० मिनिटे (५ दिवस) * **ठिकाण:** घर * **मर्यादा:** कमी खर्च, कमी तांत्रिक साधने * **उद्दिष्ट:** मुलांमध्ये वाचनाची आवड, मोजणीची सवय, व निरीक्षणाची सवय वाढवणे --- ## 🎯 शिकण्याची उद्दिष्टे 1. साधे तीन अक्षरी शब्द (CVC Words) वाचणे व उच्चारणे. 2. १० सोपे दैनंदिन शब्द ओळखणे (उदा. मी, तू, तो, आहे, वर, खाली). 3. १ ते २० पर्यंत मोजणी व तुलना करणे. 4. हवामान वा आजूबाजूतील बदल निरीक्षण करणे. 5. निरीक्षण चित्रात किंवा छोट्या वाक्यात सांगणे. --- ## 🧩 मुख्य संकल्पना व सामान्य गैरसमज | संकल्पना / कौशल्य | चुकीची समज | | -------------------------- | --------------------------------- | | अक्षरांचे ध्वनी एकत्र करणे | अक्षरांची नावे म्हणणे (ध्वनीऐवजी) | | शब्द ओळख (साइट वर्ड्स) | प्रत्येक शब्द वेगळा उच्चारणे | | मोजणी | संख्या चुकवणे किंवा दुप्पट मोजणे | | तुलना (मोठं–लहान) | मोठा अंक = मोठी संख्या असे समजणे | | विज्ञान निरीक्षण | अंदाज = निरीक्षण असे समजणे | --- ## 📘 उपक्रम (५ दिवस) ### **दिवस १ – शब्द बांधा खेळ (भाषा, २० मिनिटे)** **साहित्य:** अक्षरांचे कागदी तुकडे, पेन्सिल, सोपी चित्रे (उदा. मांजर, सूर्य). **पायऱ्या:** 1. तीन अक्षरांचे ध्वनी म्हणणे (उदा. म–ा–ट = माट). 2. चित्राशी शब्द जुळवणे. 3. पहिले अक्षर बदलून नवीन शब्द बनवणे (माट → बाट → साट). **वेगळेपण:** * सुरुवातीचे विद्यार्थी – चित्रांचा आधार द्या. * पुढील स्तर – दोन अक्षरी मिश्राक्षरे वापरा (स्त, प्ल). **तपासा:** ५ पैकी ४ शब्द अचूक वाचले का? --- ### **दिवस २ – संख्या शोधा (गणित, २० मिनिटे)** **साहित्य:** १–२० अंकांचे चिठ्ठ्या / स्टिकी नोट्स. **पायऱ्या:** 1. अंक घरात लपवा. 2. मूल शोधून त्यांना योग्य क्रमात लावेल. 3. “कुठली संख्या मोठी/लहान?” असे प्रश्न विचारा. **वेगळेपण:** * नवशिके: फक्त १–१० वापरा. * प्रगत: उलट मोजणी किंवा २ ने मोजा. **तपासा:** सर्व संख्या योग्य क्रमाने लावल्या का? --- ### **दिवस ३ – हवामान निरीक्षण (विज्ञान, २५ मिनिटे)** **साहित्य:** वही, पेन्सिल, पाण्याचा ग्लास, खिडकीजवळ बसण्याची जागा. **पायऱ्या:** 1. आकाश, तापमान (थंड/गरम) व पाण्याच्या पातळीचे निरीक्षण करा. 2. चित्र काढा किंवा शब्दात नोंद करा. 3. “आजचे हवामान कसे आहे?” असा संवाद साधा. **वेगळेपण:** * छोट्या विद्यार्थ्यांसाठी – प्रतीक चिन्ह वापरा (☀️, ☁️, 🌧️). * प्रगतांसाठी – पूर्ण वाक्य लिहा. **तपासा:** आजचे हवामान व एक बदल ओळखला का? --- ### **दिवस ४ – झटपट शब्द खेळ (भाषा, २० मिनिटे)** **साहित्य:** शब्दांचे कार्ड – मी, तू, तो, ती, वर, खाली, आहे, येथे, त्या, या. **पायऱ्या:** 1. कार्ड दाखवा, मुलाने शब्द म्हणा. 2. “स्नॅप” खेळ – पुनरावृत्ती झाल्यास लवकर शब्द म्हणा. 3. शेवटी छोटं वाक्य वाचा (“मी वर आहे”). **वेगळेपण:** * सुरुवातीस कमी शब्द. * प्रगत विद्यार्थ्यांना वाक्य लिहायला सांगा. **तपासा:** १० पैकी ८ शब्द ओळखले का? --- ### **दिवस ५ – मोजा आणि गट करा (गणित + विज्ञान, २५ मिनिटे)** **साहित्य:** बटणं, दगड, फळं किंवा खेळणी. **पायऱ्या:** 1. आकार, रंग, प्रकारानुसार गट करा. 2. प्रत्येक गटातील वस्तू मोजा. 3. “कुठला गट जास्त/कमी?” चर्चा करा. **वेगळेपण:** मुख्य विषय: भाषा (वाचन), गणित, व विज्ञान. हे उपक्रम घरच्या घरी, कमी खर्चात व साध्या वस्तूंनी करता येतील. * नवशिके: ५–१० वस्तू. * प्रगत: बेरीज/वजाबाकी दाखवा. **तपासा:** गट योग्य केले व अचूक मोजले का? --- ## ✅ जलद तपासणी व प्रगती नोंद | कौशल्य | सुरुवातीचे | विकसित होत आहे | पूर्ण जमले | | --------------- | ----------------- | ------------------- | ----------------- | | शब्द वाचन | काही अक्षरे ओळखतो | ३ अक्षरी शब्द वाचतो | पूर्ण वाक्य वाचतो | | मोजणी | काही संख्या मोजतो | १–२० मोजतो | तुलना योग्य करतो | | हवामान निरीक्षण | १ घटक सांगतो | २ तपशील सांगतो | रोजची नोंद ठेवतो | | शब्द ओळख | काही शब्द ओळखतो | वाक्यांत वाचतो | स्वतः वापरतो | --- ## 📚 उपयुक्त साधने (मोफत किंवा स्वस्त) 1. **StoryWeaver (प्रथम बुक्स)** – मराठी कथा वाचनासाठी (मोफत). 2. **Khan Academy Kids** – गणित व वाचनासाठी (मोफत अ‍ॅप). 3. **Starfall.com** – अक्षर व ध्वनी खेळ (मोफत, इंटरनेट लागेल). 4. **YouTube – Peekaboo Kidz Marathi** – सोपी विज्ञान व्हिडिओज. 5. **स्थानिक वाचनालय / शाळा** – चित्रपुस्तके उधारीवर (मोफत). --- ## 💬 संवाद आणि प्रेरणा टिप्स * दररोजची छोटी प्रगती साजरी करा (“आज तू ३ नवीन शब्द शिकलास!”). * **स्टिकर चार्ट** वापरा. * मुलाला “आज काय शिकलो?” हे सांगू द्या. * दैनंदिन गोष्टीत शिकवणी जोडा (फळं मोजा, फलक वाचा). * प्रत्येक सत्र शेवटी छोटं कौतुक करा. --- ## 🚀 पुढील पावले व विस्तार कल्पना * **“माझे शब्द आणि संख्या” वही** तयार करा – आठवड्याचे काम त्यात लिहा/चित्र काढा. * रोज १० मिनिटे वाचन वेळ ठेवा. * **वनस्पती निरीक्षण वही** तयार करा – दररोज बदल लिहा. ---